Rozpoczęcie przez dziecko nauki w szkole podstawowej to ważny moment by zwrócić uwagę na odpowiednie motywowanie dziecka do nauki. Ważne by rozgraniczyć własne ambicje z możliwościami dziecka. Nadmierna ochrona i kontrola, połączona z wygórowanymi wymaganiami, może doprowadzić do utraty wiary w siebie i braku sukcesów, mimo podejmowanych sukcesów. Jak zatem wspierać, zachęcać i organizować naukę dzieci rozpoczynających szkołę?
Jak wspierać dzieci rozpoczynające naukę w szkole?
• Dobieraj trudność zadań i zakres dostępnej pomocy tak, aby stanowiły dla
dzieci wyzwania wystarczająco duże, by zachęcić je do działania i jednocześnie
na tyle małe, by umożliwiały odniesienie sukcesu.
• Im więcej od dziecka wymagasz, tym więcej mu pomagaj.
• Stosuj pomoc wycofującą się – przestań pomagać, kiedy widzisz, że dziecko
zaczyna radzić sobie samodzielnie.
Jak zachęcać dziecko?
• Wprowadź do nauki element zabawy, aby dziecko doświadczało przyjemności
z powodu samej realizacji zadań, a nie tylko osiąganego efektu końcowego.
• Dbaj o to, by dziecko miało poczucie wpływu na to, jakie osiąga wyniki w działaniu.
• Najpierw nagradzaj sukcesy, potem analizuj porażki.
Jak organizować naukę?
• Staraj się wspierać rozwój różnorodnych zainteresowań dziecka, a nie tylko
tych dziedzin, w których ma największe osiągnięcia szkolne.
• Zadbaj o odpowiednie warunki w domu do odrabiania lekcji.
Wspieranie czy wyręczanie?
Pomoc dorosłego jest zewnętrznym „rusztowaniem” dla działania dziecka, nadaje ramy i strukturę działaniu, które z czasem stają się jego własnym sposobem myślenia. Warunkiem włączenia wskazówek dorosłych w sposób myślenia i planowania zadania przez dziecko jest wspieranie go w działaniu, a nie wyręczanie. Wyręczanie nie pozwala bowiem doświadczać sensu kolejności poszczególnych etapów pracy i ich związku z efektem końcowym, które ujawniają się najwyraźniej, kiedy dziecko popełnia błędy, nie osiąga zamierzonego rezultatu działania i musi skorygować swoje działanie. Dorośli mogą wspierać u dziecka rozwój umiejętności zarządzania sytuacją zadaniową przez:
1. własny przykład dobrego zarządzania realizacją zamierzonych celów, np.
zorganizowanie porannego wyjścia z domu do pracy, wyjazdu wakacyjnego;
2. udzielanie niezbędnej pomocy dziecku podczas organizacji pracy, np. „Zanim
zaczniesz przesadzać kwiat do nowej doniczki, zastanów się najpierw, co ci
jest do tego potrzebne”;
3. stwarzanie okazji do zespołowej realizacji zadań, np. cała rodzina/klasa bierze
udział w przygotowaniu paczek świątecznych.
Rodzaje pomocy udzielanej dziecku przez dorosłego
Wspieranie dziecka
- dorosły udziela dziecku wskazówek podczas wykonania zadania
- dorosły jako pomocnik towarzyszy dziecku w działaniu
- dziecko doświadcza zarówno sukcesów, jak i niepowodzeń w działaniu
- dziecko doświadcza obiektywnych konsekwencji własnego działania
- dziecko z pomocą dorosłego wymyśla sposoby naprawienia popełnionych przez siebie błędów
Wyręczanie dziecka
- dorosły wykonuje zadanie za dziecko
- dziecko jako obserwator towarzyszy dorosłemu w działaniu
- dziecko obserwuje zakończone sukcesem działania dorosłego
- dziecko obserwuje efekty działania dorosłego i musi ustalić logiczne związki między nimi
- dziecko obserwuje sposób działania uznany przez dorosłego za prawidłowy
