Metapamięć to wiedza na temat funkcjonowania pamięci oraz zdolność do nadzorowania oraz regulowania jej działania. Uczeń, który posiada tę zdolność szybciej i skuteczniej zapamiętuje nowe informacje niż osoba jej pozbawiona. Naukowcy stwierdzili, że funkcjonowanie naszej pamięci (szybkość i skuteczność uczenia się) zależą od tego, ile i co wiemy na jej temat oraz jakie techniki uczenia zdołaliśmy opanować. Poniżej przypominamy najważniejsze strategie zapamiętywania, uczenia się ze zrozumieniem oraz strategie ułatwiające przypominanie.
Strategie zapamiętywania
Skoncentruj się. Staraj się kierować uwagę na najistotniejsze elementy oraz ignorować mniej ważne. Nie jesteś bowiem w stanie zapamiętać wszystkich informacji podawanych podczas lekcji.
Zrozum. Materiał, który rozumiesz, zapamiętujesz szybciej i trwalej niż treści pozbawione znaczenia. Staraj się więc dobrze zrozumieć nowe informacje. Zacznij naukę od sprawdzenia znaczenia wszystkich nowych słów oraz od próby połączenia nowych treści z dotychczasową wiedzą i doświadczeniem.
Grupuj. Pamięć krótkotrwała ma ograniczoną pojemność. Nie próbuj zatem zapamiętać jednocześnie zbyt wielu informacji. Z badań wynika, że maksymalnie zapamiętasz dziewięć. Najprostszą metodą zredukowania liczby informacji do nauczenia jest pogrupowanie ich w odpowiednie kategorie, np. znaczeniowe.
Powtarzaj. Im więcej razy powtórzysz przyswajany materiał, tym trwalej go zapamiętasz. Te powtórki muszą być jednak rozłożone w czasie! Bardziej skorzystasz, ucząc się godzinę dziennie przez siedem dni, niż siedem godzin przez jeden dzień.
Strategie uczenia się ze zrozumieniem
Przejrzyj tekst. Rozpocznij naukę od wychwycenia ogólnego sensu tekstu. Sprawdź, czego tekst dotyczy. Jaka jest jego struktura? Jakim językiem został napisany (łatwym, trudnym)?
Postaw pytania. Przeczytaj cały tekst. Przygotuj listę pytań, na które odpowiedzi możesz znaleźć w tekście. Zastanów się też, co w tym tekście jest najważniejsze? O czym już wcześniej wiedziałeś, a co jest dla ciebie nowe? Rozważ, dlaczego pewnym zagadnieniom autor poświęcił znacznie więcej miejsca niż innym?
Poszukaj odpowiedzi. Po raz kolejny przeczytaj tekst, ale tym razem bardzo uważnie. Postaraj się znaleźć odpowiedzi na wszystkie postawione wcześniej pytania. Zastanów się, jakie jeszcze pytania dotyczące poruszanej problematyki mógłbyś postawić. Mogą one wykraczać poza tekst.
Powtarzaj. Kilkukrotnie powtórz najważniejsze informacje zawarte w tekście. Zapamiętaj ich liczbę. Dzięki temu nie przeoczysz którejś z nich podczas przypominania.
Podsumuj. Jeszcze raz przejrzyj tekst, aby sprawdzić, czy zrozumiałeś i zapamiętałeś wszystko, co najważniejsze. Ponownie odpowiedz na wszystkie pytania, które postawiłeś w drugim etapie.
Wiedza na temat funkcjonowania pamięci oraz zdolność do nadzorowania oraz regulowania jej działania, czyli metapamięć, chroni przed takimi trudnościami jak:
- wybór nieodpowiedniej techniki zapamiętywania,
- niewłaściwe zaplanowanie czasu nauki,
- brak lub niewłaściwy sposób kontrolowania postępów nauki w trakcie uczenia,
- zbyt małej liczby powtórzeń przyswajanych treści.
Strategie ułatwiające przypominanie
Korzystaj ze wskazówek. Jeśli nie możesz sobie czegoś przypomnieć, poszukaj wskazówki, która ci to ułatwi, albo o nią poproś. Często wystarczy coś drobnego, np. pierwsza litera zapomnianego terminu.
Odtwórz kontekst uczenia. Przywołaj wskazówki, z których korzystałeś w trakcie zapamiętywania informacji. Odtwórz zadania i polecenia, jakie nauczyciel dawał w trakcie omawiania lub powtarzania danego zakresu materiału.
Zmieniaj techniki odtwarzania. Pamiętasz znacznie więcej informacji niż jesteś w stanie odtworzyć w danej chwili. Dostęp do nich zależy od zastosowanej techniki odtwarzania. Jeśli zatem jedna się nie sprawdzi, sięgnij po inną.
