Rozwód. Dzieci w wieku od 6 lat i ich problemy - Psychologia Dziecka

Rozwód to ciężkie przeżycie dla całej rodziny, ale najczęściej stroną najbardziej poszkodowaną są dzieci. Zdarza się, że rodzice podejmują decyzję o rozstaniu po długich rozmowach i przemyśleniach, niejednokrotnie jednak dzieje się to w kłótniach i bardzo negatywnej atmosferze. Bywa i tak, że rodzice próbują znaleźć porozumienie ze względu na swoje pociechy, jednak często okazuje się, że i to nie działa na dłuższą metę, a rozstanie staje się nieuniknione.

Bardzo często dziecko jest ostatnią osobą, która dowiaduje się o rozpadzie rodziny. Rodzice zakładają, że „to nie jest dobry moment”, albo „jest za mała/mały, aby to zrozumieć”. Każdy z tych argumentów ma swoje szlachetne przesłanki, jednak zwlekanie z poinformowaniem dziecka o zaistniałej sytuacji, może spowodować znacznie większy cios. Zarówno forma, jak i przekaz takiej informacji powinny być dostosowane do fazy rozwoju dziecka, jego wieku oraz możliwości zrozumienia tak trudnych i delikatnych spraw. 

Rozwód: dziecko w wieku 6-8 lat

Dzieci w tym wieku żyją w dwóch różnych sferach. Z jednej strony, nadal pozostają blisko rodziców. Z drugiej, coraz bardziej wzrasta znaczenie ich grupy rówieśniczej. Obydwie sfery są niezwykle ważne dla ich prawidłowego rozwoju. Rozwód powoduje głębokie zachwianie jednej z nich. W efekcie może (nie musi) to skutkować regresją w rozwoju.

Wyobraź sobie dziecko, które wchodzi do góry po drabinie własnego rozwoju. Co się dzieje, gdy jeden ze szczebli się łamie? Dziecko spada o stopień niżej. Nie jest to jednak pewny scenariusz. Są dzieci, które w wyniku takiego wydarzenia przeskakują o dwa szczeble wyżej i stają się bardziej dojrzałe niż ich rówieśnicy. Niestety nienaturalny przeskok w etapie rozwoju i tak może mieć swoje negatywne skutki.

Dzieci w wieku 6-8 lat mają lepszą zdolność postrzegania ciągów przyczynowo-skutkowych, ale wciąż obwiniają siebie, rodzeństwo lub jednego z członków rodziny za jej rozpad. Dlatego konieczne są wspierające i głębokie rozmowy z dzieckiem, które będą weryfikowały jego sposób myślenia. Niezbędne są także kontakty z drugim rodzicem, aby dziecko nie czuło się opuszczone i nie utwierdzało się w błędnym przekonaniu, że drugi rodzic już go nie kocha albo, że „ma nowe, lepsze dzieci”. 

Dziecko musi wiedzieć, że nie jest pozostawione samemu sobie. Rozwiedzeni rodzice nadal powinni wspólnie uczestniczyć w ważnych wydarzeniach w jego życiu (np. w występach szkolnych, podczas szkolnego meczu, czy innych wydarzeń, które dla dziecka są bardzo ważne).

Rozwód: dziecko 9-10 lat

W tym wieku dziecko jest już odseparowane od rodziców. Ma swój świat, własne sprawy i grono przyjaciół, z którymi chce spędzać każdą chwilę. Jednym z jego pragnień jest bycie w centrum zainteresowania. Rodzice są w tym wieku postrzegani jako wymagający, narzekający i niekoniecznie rozumiejący świat dziecka i jego spraw. 

Kiedy dziecko w tym wieku dowiaduje się o rozwodzie, zwykle reaguje gniewem. Ma poczucie, że nie jest już najważniejsze. Czuje się, jakby spadło na drugi plan, bo rodzice od teraz będą zajmowali się rozwodem i „swoimi życiami”. Dziecięcy egocentryzm, charakterystyczny dla tego wieku, może wyrażać się próbami manipulowania rodzicami, knuciem, wymyślaniem intryg. Nie chodzi o to, żeby zrobić rodzicom „na złość”. Jest to rozpaczliwa forma wzbudzenia ich zainteresowania.

Gniew dziecka należy okiełznać, dlatego rodzice muszą jasno stawiać granice. Dziecko musi wiedzieć, że to dorośli panują nad sytuacją, a przejawy agresji nie będą tolerowane. Drugą stroną medalu w tym wieku jest współczucie. Dziecko próbuje zgadnąć nastrój rodzica, wyraża uczucia, przytula i zapewnia, że zrobiłoby wszystko, aby czuć bliskość rodzica, jego wsparcie i bezpieczną stabilizację.

smutna dziewczynka - rozwód

Rozwód: dziecko 11-13 lat

Okres dojrzewania jest niezwykle trudny nie tylko dla rodziców, ale przede wszystkim dla młodego człowieka. To czas dojrzewania płciowego, zmieniającej się budowy ciała, burzy hormonów, a także zmian zachodzących w psychice.

Reakcją na rozwód rodziców może być krzyk, wybuch agresji, ucieczka z domu lub totalny spokój. Każde z tych zachowań to przejaw wewnętrznego szoku i paniki. Mogą wystąpić również zachowania ekstremalne, których celem jest ulżenie sobie w cierpieniu. Dzieci w tym wieku potrzebują dużo czasu i cierpliwości, aby mogły oswoić się z informacją o rozwodzie. Naciskanie rodziców i próby wywoływania rozmów na siłę, nic nie dadzą, oprócz dodatkowych emocji.

Rozwód: nastolatki 14-19 lat

W tym wieku dziecko jest zaabsorbowane sobą i swoimi sprawami. Ma swoje zajęcia, przyjaciół, zaczyna też randkować. Informacja o rozwodzie nie powinna wywoływać w nim skrajnych emocji, ponieważ nastolatek na co dzień żyje dosyć intensywnie. Nie wolno dać się zwieść pozorom. W momencie, gdy dziecko faktycznie uświadomi sobie, że to koniec związku rodziców, może stać się agresywne albo płaczliwe.

Rodzice powinni być świadomi, że takie zachowania to nie złośliwość, ale wentyl pozwalający ujść negatywnym emocjom. Nie ma to związku z nastoletnią „krnąbrnością” czy złośliwością. Okres 14-19 lat to wielka kulminacja procesu dojrzewania, burzy hormonów, zmian w ciele i zachowaniu. Nastolatkowie mają trudność w tym, by zrozumieć, że rodzice, którzy kiedyś się kochali, teraz nie potrafią utrzymać związku. Chcą uważać rodziców za wzór do naśladowania, dlatego niezbędne są rozmowy, które pozwolą nastolatkom zrozumieć postępowanie dorosłych.

smutna nastolatka

Jeżeli dziecko jest w wieku dojrzewania, nie jest dobrym pomysłem gwałtowne wchodzenie w nowy związek zaraz po rozwodzie. Świadomość, że wchodzenie w relacje i wychodzenie z nich, jest czymś prostym, niewymagającym, może położyć się cieniem na postrzeganie relacji dziecka z przyszłymi partnerami.

Z wrażliwością i zrozumieniem

Rozwód jest sytuacją trudną dla całej rodziny i zawsze tak będzie postrzegany przez dziecko, niezależnie od tego, w jakim będzie ono wieku. Dlatego tym bardziej należy podejść do dziecka zarówno z wrażliwością, jak i zrozumieniem dla etapu rozwoju, na którym dziecko się znajduje. Nie oznacza to jednak zgody na agresję i rezygnację z wyznaczania granic.


Zobacz też 1. część artykułu: Rozwód. Dzieci w wieku do 5 lat i ich problemy

Rozwód rodziców.
Jak nie skrzywdzić dziecka…

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat emocji towarzyszącym dzieciom podczas rozwodu, roli, którą możesz wtedy odegrać, zapraszamy Cię do lektury naszego ebooka:

Rozwód rodziców. Jak nie skrzywdzić dziecka…

Z publikacji dowiesz się:

Jak przygotować dziecko do rozstania rodziców?
Rozwód czy separacja – które rozwiązanie wybrać?
Jak może pomóc mediator oraz kiedy skorzystać ze wsparcia psychologa dziecięcego?
Jak zorganizować opiekę nad dzieckiem po rozwodzie?
Czy opieka naprzemienna jest rozwiązaniem dla twojej rodziny i jak przygotować do niej dziecko?
Jak wspólnie wychowywać dziecko, kiedy rodzice nie są już razem?
W jaki sposób rozpoznać, że dziecko nie radzi sobie z nową sytuacją rodzinną i jak mu pomóc?
Czym jest parentyfikacja i jak rozpoznać jej przejawy oraz jak zatrzymać ten proces?

Możesz zajrzeć również do naszego sklepiku:
https://psychologiadziecka.org/sklep

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *