Moje dziecko się jąka – co robić? - Psychologia Dziecka

Jąkające dziecko budzi wśród rodziców niepokój. Czy moje dziecko jest chore? Czy z tego wyrośnie? Co będzie jeśli tak mu zostanie? – rodzice martwią się i często z niewiedzy popełniają błędy, które zamiast pomóc dziecku przestać się jąkać, dodatkowo wzmagają jąkanie, które z dość naturalnej fazy rozwojowej staje się jąkaniem nawykowym i zaczyna się utrwalać. Skąd zatem bierze się jąkanie i jak pomóc dziecku?

Jąkanie pojawia się w trzech etapach życia dziecka – najwcześniejsze jąkanie rozwojowe może pojawić się między 2-3 rokiem życia. Kolejnym trudnym okresem jest wiek 6 lat, kiedy to dziecko przygotowuje się do pójścia do szkoły. Jąkanie może też pojawić siew okresie dojrzewania. Przyczyny jąkania nie są jednoznaczne i nie można wskazać jednego, odpowiedzialnego za jąkanie się czynnika. Najczęściej jąkanie jest wypadkową kilku zmiennych:

  • skłonności dziedzicznych – zwłaszcza jeśli dziecko wychowuje się z jąkającą osobą. Do jąkania się doprowadzić może naśladowanie przez dziecko mowy ojca czy babci.
  • opóźnień rozwoju mowy – w efekcie dziecko chce powiedzieć więcej niż jest w stanie, co owocuje zacinaniem się i jąkaniem
  • sytuacji stresowych, traumatycznych – urazów, psychicznego szoku – do jąkania się może doprowadzić każda sytuacja w której dziecko traci poczucie stabilności i bezpieczeństwa
  • sztuczne przestawienie dziecka z leworęczności na praworęczność
  • duże wymagania wobec dziecka i zwracanie uwagi na jego wady wymowy – dziecko starając się coraz bardziej zadowolić rodziców pod wpływem napięcia utrwala jąkanie

Zbieżność kilku czynników z powyższej listy sprawi, że pojawienie się jąkania będzie bardziej prawdopodobne.

Zanim zaczniemy jako rodzice martwić się jąkaniem naszego dziecka, warto uświadomić sobie, że w przeważającej części przypadków, jest to proces przejściowy. Jąkanie u dziecka przechodzi samoistnie w miarę rozwoju zarówno jego aparatu mowy jak i wzrostu zasobu słów. Szacuje się, że u 80% dzieci, jąkanie przechodzi bez żadnej zewnętrznej pomocy. Oczywiście nie znaczy to, że po zauważeniu trudności z mówieniem nie należy dziecku pomóc – im wcześniej zaczniemy pomagać dziecku, tym łatwiej poradzi sobie ono z problemem.

Jak pomóc dziecku które się jąka?

Przede wszystkim zastanów się, co mogło doprowadzić do pojawienia się trudności – czy w rodzinie jest ktoś kto się jąkał? Czy dziecko ma z takimi osobami kontakt? Czy w życiu dziecka wydarzyło się niedawno coś ważnego, co mogło go przestraszyć lub zaniepokoić? (Niekiedy wystarczy nawet zwykły klaps lub wizyta św. Mikołaja, którego dziecko się wystraszy). Jeśli takich sytuacji nie ma, to większe jest prawdopodobieństwo, że zaburzenia mowy mają charakter wyłącznie rozwojowy, wynikający z niedostosowania zasobu słów i aparatu mowy do tego, co dziecko chce wyrazić.

Pod żadnym pozorem nie wolno zwracać dziecku uwagi na to, że jego mowa jest nieprawidłowa. Dziecko nie zdaje sobie z tego sprawy, a uświadomienie mu, że jest „nie takie jakie powinno być” tylko pogorszy sprawę. Nie mówimy więc „nie jąkaj się”, „mów wolniej, bo się zaczniesz jąkać”, nie udzielamy „dobrych rad” typu „jak się denerwujesz to się zaczynasz jąkać, uspokój się”, nie poprawiamy dziecka. Takie zachowanie może doprowadzić do utrwalenia zmian. Nie mówmy też o kłopotach dziecka sądząc, że ono nie zdaje sobie z nich sprawy lub nie słyszy naszych rozmów z innymi dorosłymi. Złą metodą jest też nagradzanie dziecka za prawidłowo wypowiadane zdania – to nauczy dziecko, że bardziej opłaca mu się raz na czas zająknąć,by potem dostać pochwałę za prawidłową mowę.

Co zatem robić?

Uczyć dziecko prawidłowej mowy przez doświadczenie. Dziecko naśladuje nasz sposób mówienia starajmy się więc mówić nieco wolniej, aby jego tempo mówienia również uległo obniżeniu. Warto też w komunikacji z dzieckiem używać prostych i krótkich komunikatów – dziecko będzie wtedy również używać prostszych zdań i będzie mu łatwiej zachować płynność wypowiedzi. Warto też pracować nad rozwojem aparatu mowy – można to robić włączając do zabawy takie czynności jak dmuchanie (np. baniek mydlanych), śpiewanie, włączanie do zabawy dźwięków naśladujących (np. mruczenie kota czy chrumkanie świnki). Zwracajmy też uwagę na samoocenę dziecka – jeśli jąka się dziecko chodzące do przedszkola, może być wyśmiewane przez inne dzieci. Efektem może być nie tylko utrwalenie jąkania, ale również wycofanie się dziecka z kontaktów lub wzrost agresji – jeśli nasze dziecko się jąka bądźmy wyczuleni na tego typu sygnały.

Nie czekajmy też na to, by jąkanie samoistnie przeszło Do logopedy warto udać się jak najwcześniej. Jeśli w naszym mieście istnieje taka możliwość, warto zgłosić się od razu do balbutologopedy – specjalisty terapii osób jąkających się.

Możesz zajrzeć również do naszego sklepiku:
https://psychologiadziecka.org/sklep

One thought on “Moje dziecko się jąka – co robić?

  1. anna says:

    Mam problem 3 letnia dziewczynka. Moja corka boi sie zasnac. Mimo ze ma osietlenie, oglada swoja ulbiona bajke, prosi mnie bym z nia spala. Pewnego ranka powiedziala mi gdy spala ze mna ze widziala jak nad moim lozkiem stal pan w masce. Nie wiem co mam o tym myslec bo coaz czesciej opowiada mi o dziwnych rzeczach, Nie iem juz co jest u niej prawda a co fikcja. Wyczytalam gdzies tez ze dzieci moga widziec rozne rzeczy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *