Odporność psychiczna dziecka - Psychologia Dziecka

Myślimy, że dzieciństwo to błogi czas, tymczasem dzieci muszą sobie radzić z wieloma trudnościami w szkole, domu i kontaktach z rówieśnikami. Chcielibyśmy uzbroić dzieci w tarcze ochronną, która pozwoli im przetrwać w tym niepewnym i zmiennym świecie. Taką tarcza jest odporność psychiczna.

Odporność psychiczna. Co to?

Psychologowie definiują odporność psychiczną (rezyliencję), jako proces dobrego przystosowania się w obliczu traumy, tragedii, zagrożeń, czy silnego stresu wywołanego problemami rodzinnymi, finansowymi, zawodowymi, czy też zdrowotnymi. Rezyliencja wiąże się nie tylko z „odbijaniem się” od trudnych doświadczeń, ale także z głębokim rozwojem osobistym. „Zasoby mentalne takie jak determinacja, poczucie własnej wartości i życzliwość stanowią o naszej rezyliencji, czyli umiejętności radzenia sobie z przeciwnościami i stawiania czoła wyzwaniom na drodze do wykorzystania pojawiających się możliwości. Wspomniana umiejętność nie tylko pomaga nam uporać się ze stratą i traumą – prawdziwa odporność psychiczna sprzyja dobrostanowi, to jest podstawowemu poczuciu szczęścia, miłości i spokoju. Co niezwykłe, w miarę uwewnętrzniania doświadczeń dobrostanu budujemy wewnętrzne siły, które z kolei zwiększają naszą rezyliencję. Dobrostan i rezyliencja są sprzężone ze sobą.” – pisze Rick Hanson w książce „Rezyliencja. Jak ukształtować fundament spokoju siły i szczęścia”.

Dobra wiadomość jest taka, że rezyliencji można się nauczyć. Budowanie odporności psychicznej może pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem, uczuciem niepokoju i niepewności. Bycie odpornym nie oznacza jednak, że dzieci nie będą doświadczać trudności czy niepokoju. Ból emocjonalny, smutek i niepokój są powszechne. Ważne jak sobie z nimi radzimy.

„Odporność psychiczną trzeba ćwiczyć jak mięśnie, które też się napinają w razie potrzeby. Zacznijmy trenować dość wcześnie, na przykład każąc dziecku nieść samemu zabawki do piaskownicy. W ten sposób nauczy się brać odpowiedzialność za siebie.”

– pisze Christina Berndt w książce „Tajemnica odporności psychicznej”. Co jeszcze robić? Poniżej kilka wskazówek.

Kontakty

Zachęcaj dziecko do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. Wyjaśniaj jak ważna w takich kontaktach jest empatia i umiejętność słuchania innych. Szukaj różnych sposobów, by pomagać dziecku budować i utrzymywać relacje z rówieśnikami. Nie tylko osobiście. Nowe technologie dają nam bardzo dużo możliwości. Pamiętaj, że bardzo ważna jest także silna więź między członkami rodziny. Pokazuj dziecku jak ją rozwijać i dbać o nią. Kontakty z innymi dają nam wsparcie społeczne, co wzmacnia odporność psychiczną.

Pomaganie

Pomagaj swojemu dziecku i zachęcaj je do pomagania innym. Dzieci, które czują się bezradne mogą poczuć się lepiej pomagając innym. Zaangażuj dziecko w wolontariat dostosowany do jego wieku lub sam poproś o pomoc w zadaniach, z którymi dziecko może sobie poradzić.

Rutyna

Trzymanie się rutyny i ustalonego porządku może ułatwiać dziecku funkcjonowanie w świecie. Wspólnie z dzieckiem wypracujcie ustalony porządek dotyczący np. tego kiedy jest pora na naukę a kiedy na zabawę. Pamiętaj, że w okresach trudnych, czy przejściowych może być potrzebne elastyczne podejście do niektórych rutynowych czynności. Jednocześnie harmonogramy i trzymanie się ustalonych z dzieckiem reguł, da mu poczucie bezpieczeństwa.

Emocje

Nie uspokajaj dziecka, gdy się złości, ani nie pocieszaj go za każdym razem, gdy jest smutne. Zamiast tego naucz je, jak samodzielnie radzić sobie z nieprzyjemnymi emocjami, aby nie uzależniało się od dorosłych w kwestii regulacji nastroju. Dzieci, które rozumieją swoje uczucia i wiedzą, jak sobie z nimi radzić, są lepiej przygotowane do radzenia sobie z wyzwaniami.

Dbanie o siebie

Przypominaj dziecku, jak ważne jest dbanie o swoje zdrowie, prawidłowe odżywianie, ćwiczenia fizyczne i odpowiednią ilość snu. Upewnij się, że dziecko ma czas na zabawę i udział w zajęciach, które lubi. Dbanie o siebie, czasami zabawa czasami chwila nudy, pomaga dzieciom zachować równowagę i lepiej radzić sobie w stresujących momentach.

Osiąganie celów

Naucz dziecko stawiać sobie rozsądne cele i pomagaj mu dążyć do nich krok po kroku. Wyznaczanie celów pomoże dziecku skupić się na konkretnym zadaniu i może pomóc w budowaniu odporności psychicznej, która pozwoli mu iść naprzód w obliczu wyzwań. Pokazuj dziecku, jak dzielić duże zadania na mniejsze części i jak ważne jest docenianie małych sukcesów na drodze do osiągnięcia większych celów.

Pozytywny obraz samego siebie

Wspólnie z dzieckiem zastanów się, jak radziło sobie ono z trudnościami w przeszłości. Pomóż mu zrozumieć, że te wcześniejsze wyzwania budują siłę do radzenia sobie z przyszłymi wyzwaniami. Zachęcaj dziecko do tego, by samodzielnie rozwiązywało problemy i podejmowało decyzje.

Optymistyczne nastawienie

Nawet jeśli dziecko stoi w obliczu bardzo bolesnych wydarzeń, pomóż mu spojrzeć na sytuację w szerszym kontekście i zachować długoterminową perspektywę. Dzięki temu dziecko może dostrzec, że istnieje przyszłość poza obecną sytuacją i że przyszłość może być dobra. Optymistyczna i pozytywna perspektywa pozwala dziecku zobaczyć dobre strony życia i nie poddawać się nawet w najtrudniejszych momentach. Wykorzystaj historię rodzinne czy przykłady sławnych ludzi, aby pokazać, że życie idzie naprzód po złych wydarzeniach, a złe rzeczy są tymczasowe.

Poznanie samego siebie

Trudne sytuacje pozwalają dziecku dowiedzieć się wiele o sobie. Czasami ciężko to zauważyć samemu. Wspólnie z dzieckiem zastanówcie się, czego może dowiedzieć się o sobie w tej trudnej sytuacji, która je w tej chwili spotyka.

Zmiany Zdarza się, że zmiany przerażają niektóre dzieci i nastolatki. Pomóż dziecku dostrzec, że zmiany są naturalną częścią życia każdego z nas, a nowe cele mogą zastąpić te, które stały się nieosiągalne. Ważne jest, aby sprawdzać, co idzie dobrze i mieć plan w sytuacji, gdy coś nie idzie po naszej myśli.

Możesz zajrzeć również do naszego sklepiku:
https://psychologiadziecka.org/sklep

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *