Astma u dzieci, czynniki emocjonalne - Psychologia Dziecka

astma u dzieciOkoło 700 tys.- 1 miliona dzieci w Polsce cierpi na astmę. Dwa razy częściej, chorują chłopcy. Astma oskrzelowa u dzieci uważana jest za chorobę alergiczną, ale w jej rozwoju, przebiegu oraz skuteczności leczenia niebagatelną rolę odgrywają czynniki psychologiczne.

Nie chodzi tylko o samo doświadczanie lęku u dziecka w przypadku napadu duszności, czy lęk rodziców u dziecko, ale o całokształt wpływu astmy na życie w rodzinie, a także rolę rodziny i stosunków w rodzinie w procesie choroby. Bardzo często, poza opieką pulmonologiczną i alergologiczną dziecko (i cała rodzina) wymagają opieki psychologicznej. Przyjrzyjmy się astmie oskrzelowej pod kątem czynników emocjonalnych, które wpływają na siłę objawów i utrzymywanie się astmy.

Skąd psychologowie wiedzą, że astma to również choroba o podłożu emocjonalnym?

W 1961 Purcell prowadził badania nad dziećmi astmatycznymi. Po pobycie w szpitalu, u wielu dzieci zauważał poprawę a nawet zanik objawów astmy. Pierwsze jego skojarzeniem był alergen, który wywołuje ataki duszności w domu. Pobrał więc z domu każdego z dzieci kurz i przenosił do sal małych pacjentów. Ataki jednak nie powracały. Drugim etapem badań, był powrót dzieci do rodzinnego domu, ale jednoczesne wysłanie rodziców na wakacje (dzieci zostawały pod opieką babć czy ciotek). Ataki astmy również nie wracały. Pojawiać zaczęły się ponownie wraz z powrotem rodziców.

Badania te, stały się wystarczającym dowodem na to, że „alergenem są rodzice”, a mówiąc bardziej poważnie – w życiu rodzinnym dzieci astmatyków działo się coś, co wywoływało ataki astmy oskrzelowej.

Czy astma oskrzelowa u dzieci to tylko zaburzenia emocjonalne?

Nie – u części małych pacjentów występuje jedynie astma alergiczna. U dzieci tych nie znajdziemy dysfunkcji w rodzinie. Istnieje też pewna skłonność rodzinna do astmy (na linii matka – dziecko ok. 30%). Aby więc w rodzinie z problemami pojawiła się astma musi jeszcze zaistnieć podatność na ten rodzaj choroby (w innej rodzinie rozwinąć się może inna trudność – np. zaburzenia odżywiania, moczenie nocne itd.).

Astma u małych dzieci – obraz rodziny

U dziecka z astmą w wielu przypadkach zachodzi sprzężenie zwrotne między atakami duszności, a zaburzeniami w rodzinie. Problemy emocjonalne nasilają ataki, a te z kolei pogłębiają dysfunkcje. Jak zatem wygląda typowa astmatyczna rodzina?

Matka jest osobą o nadmiernej lękliwości (Weber i Alexander – 1941) Boi się o dziecko i przerażają ją ataki duszności u dziecka. Staje się bardzo troskliwa i ochraniająca, przez co ogranicza samodzielność dziecka, odmawia mu prawa do samostanowienia, dusi dziecko (analogicznie jak astma). Jednocześnie nie w pełni akceptuje „uszkodzone” chore dziecko, które dopiero wtedy doświadcza prawdziwej troski (a nie zakazów i kar), kiedy ma atak. To może wzmacniać u dziecka ataki, które są jedynymi chwilami w których dziecko czuje się kochane (dziecko nie ma świadomości tego mechanizmu, nie można mieć więc o to do niego pretensji). Sperling uważał, że atak wynika nie tyle z wołania o miłość ile z agresji odczuwanej przez dziecko wobec nadopiekuńczej matki. Weber wskazywał na to, że w rodzinach astmatycznych częściej się karze i stosuje groźby niż rozmawia, tłumaczy i nagradza. Wszyscy badacze są jednak zgodni z jednym – matka jest dominująca, opiekuńcza i ogranicza dziecko głównie przez stosowanie zakazów i kar. Kolejne badania nad rodzinami astmatycznymi wskazywały, że w rodzinach tych często występują trudności w komunikacji między rodzicami i dziećmi – mówiąc prościej, problemy zamiata się pod dywan, zamiast o nich rozmawiać i je rozwiązywać.

Astma u dzieci – leczenie

Bez pomocy psychologicznej, przy istnieniu dysfunkcjonalnej rodziny, trudno oczekiwać stałej i zdecydowanej poprawy u dziecka, mimo stosowania najlepszych leków. Dlatego każde dziecko z astmą powinno zostać zbadane psychologicznie i w razie potrzeby powinna zostać przeprowadzona psychoterapia rodzinna (z koniecznym udziałem ojca i rodzeństwa – jeśli jest). Jeśli psychoterapia nie jest możliwa, zaleca się wyjazd dziecka do sanatorium (aby nastąpiła izolacja od rodziny). Niestety, rodzinie dziecka często trudno jest zaakceptować fakt, iż problemy dziecka wiążą się z problemami rodziny (zwłaszcza, jeśli rodzina od lat zamiata problemy pod dywan).

Jeśli szukasz pomocy dla dziecka z astmą a boisz się psychoterapii, wyślij dziecko do sanatorium. Jeśli jego stan się poprawi, zyskasz pewność, że warto przyjrzeć się temu, co dzieje się w Waszej rodzinie.

*w artykule korzystano z książki A i M Popijarskiej „Psychiatria wieku rozwojowego”

Możesz zajrzeć również do naszego sklepiku:
https://psychologiadziecka.org/sklep

One thought on “Astma u dzieci, czynniki emocjonalne

  1. Andragog specjalny.Pielęgniarka.Nawrócona chrześcijanka. says:

    Depresja nie jest chorobą tylko stanem,który powoduje utratę poznania wewnętrznej tożsamości .Tożsamości że jestem dzieckiem Bożym iBóg pragnie abyśmy byli w stałej relacji z nim,relacja jest to ciągła wewnętrzna komunikacja między mną a Bogiem,KsOZEASZA 4-6Lud mój ginie,gdyż brak mu poznania.Budując relacjęzBogiem jesteśmy wyposażeni do budowania relacji z całym światem, pozyskiwania przyjażni oraz owocowania w miłości.Nasze szczere serce przed Bogiem jest jedyną szansą na przemianę naszego umysłu.Ew. Jana14-16obietnica Boża Ja prosić będę Ojca i da wam innego Pocieszyciela aby był z wami na wieki.Rzymian 8-14Bo Ci których Duch Boży prowadzi, są Dziećmi Bożymi.Tak jak są zasady prawdy dotyczące funkcjonowania świata fizycznego, tak są też zasady odzwierciedlające relację pomiędzy człowiekiem i Bogiem.Depresja jest stanem oddzielenia nas od relacji z Bogiem.Jeżeli drzewo jest mocno ukorzenione,najsilniejsza wichura nie ma mocy wyrwać go.My musimy ukorzenić się w słowie Bożym ,poznać obietnice Boże i narodzić się z ducha.Słowo Boże wyposarza nas w narzędzia jak mamy odnosić zwycięstwo nad każdą trudną sytuacją.List Piotra 1-3Boska jego moc obdarowała nas wszystkim co jest potrzebne do życia ipobożności przez poznanie tego, który nas powołał przez własną chwałę i cnotę.Poznajmy więc Jezusa CHrystusa bo on jest jedyną drogą do Boga.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zarządzaj plikami cookies